Tarjomaan

برای ازدواج در قرن بيست‌‌‌‌ويکم بايد تصورات رمانتيک کمتری داشته باشيم

انقلاب صنعتی که شد خانواده‌های صنعتی-بورژوا پدید آمدند و زنانی که در فعالیت‌های سنگین کارخانه‌ها جایی نداشتند، اصطلاحاً به «زنان خانه‌دار» تبدیل شدند. قرن نوزدهم و انقلاب صنعتی برای ما «وصلت عاشقانه» را به ارمغان آورد تا حفاظی باشد دربرابر سوءاستفاده از زنانی که از نظر اقتصادی وابسته بودند. وقتی زنان در قرن بیستم به استقلال اقتصادی دست یافتند، کم‌کم به «وصلت خودبیانگرانه» روی آوردیم که در آن «عشقِ بی‌حساب» دیگر لازم نبود از منافع زنانی که به‌لحاظ اقتصادی وابسته‌اند محافظت کند و درعوض بیشتر بر فردیت، استقلال و تحقق آرزوها تاکید شد. در قرن بیست‌ویکم، به لطف دورکاری و تجارت الکترونیک، شکاف شدید میان «خانه» و «کار» که پیش‌تر موجب ظهور چنین نقش‌هایی شده بود دوباره در حال محوشدن است. حالا برخی زوج‌های جوان، با استفاده از این فرصت، پیشگامِ الگوی جدیدی از زندگی مشترک شده‌اند، الگویی که ریشه‌اش نه به دوران مدرن که به عصر پیشامدرن و خانواده‌های تولید‌کننده-کشاورز بازمی‌گردد.
 

کلان‌تاريخ چه چيزهایی را از قلم می‌اندازد؟

کلان‌تاریخ سی سال پیش به‌یک‌باره پا به عرصه گذاشت، آن هم با این نوید که با روایت گذشتۀ انسان در مقیاس کیهانی، به رشتۀ کسالت‌بار و بیش‌ازحد تخصصیِ تاریخ جان تازه‌ای ببخشد. کلان‌تاریخ قصد داشت داستانی از حیات ارائه دهد که با آمیزه‌ای از کیهان‌شناسی، زمین‌شناسی، زیست‌شناسی تکاملی، باستان‌شناسی و انسان‌شناسی بتوان آن را فهمید. این روایت‌ها که امروزه در قالب کتاب‌هایی مثل انسان خردمند هراری پرفروش شده‌اند، جذاب‌اند اما مشکلات بنیادینی نیز دارند.
 

ماجرای فريب‌کارانه پايين‌کشيدن مجسمه صدام

پارسال یکی از بدترین سال‌های تاریخ برای مجسمه‌ها بود. در سراسر دنیا، معترضان مجسمۀ رهبران سیاسی و تاریخی را پایین کشیدند، از مجسمه‌های برده‌داران در آمریکا گرفته تا مجسمه‌های استعمارگران و دیکتاتورها و جنگ‌سالاران در اروپا و آسیا و دیگر جاها. پایین‌کشیدن و نابودی مجسمه‌ها اقدام نمادینی است که تاریخی طولانی دارد. سرنگونی مجسمۀ صدام حسین بعد از حملۀ آمریکا به عراق، در میدان فردوس بغداد، یکی از پرسروصداترین و البته فریب‌کارانه‌ترین برگ‌های این تاریخ است.

اتحاد برای نابودی: دانشمندان دربارۀ آيندۀ بشر چه می‌گويند؟

انسان‌ستیزی آنتروپوسین و ترابشریت دو گرایش عمدۀ منتقدِ بشر امروز هستند. اولی به تسلط انسان بر کرۀ زمین و ویرانی طبیعت اعتراض دارد ولی دومی نگران نابسندگی پیشرفت‌های علمی و فنی انسان قرن بیست‌و‌یکم و برتری عقلی اوست. ظاهراً این دو گرایش در مورد آیندۀ بشریت هم‌رأی نیستند؛ یکی مخالف پیشرفت انسان و دیگری موافق آن است. اما وقتی نظرات متفکران این دو گرایش را می‌شنویم می‌بینیم در یک مورد با هم توافق دارند؛ چیزی که حتی افراطی‌ترین نظریه‌پردازان قرن بیستم فکرش را هم نمی‌کردند: نابودی بشر.
 

چطور يک کشور را بفروشيم: کسب‌وکار روبه‌رشدی به نام «برندسازی ملی»

اصطلاح «برند ملت‌ها» اولین‌بار در سال ۱۹۹۸ در مقاله‌های سایمون انهالت دیده شد. او که سابقاً در حوزۀ تبلیغات فعالیت می‌کرد، در مشاهدات اولیۀ خود متوجه وجود ارتباطی بین برند شرکت‌های روبه‌رشد و کشورهای آن‌ها شد. او مشاهده کرد که موفق‌ترین برندها متعلق به کشورهایی بود که خودشان برندهای موفقی محسوب می‌شدند. انهالت با خودش گفت چرا کشورها، مثل شرکت‌ها، نتوانند تصویری را که از آن‌ها دیده می‌شود اصلاح کنند.
 

سوءاستفاده از پوپر

ابطالگری پوپری، با همۀ سادگی دلپذیرش، به‌سرعت از سوی فیلسوفان در هم کوبیده شد، و آن‌ها نشان دادند که راهی قابل قبول برای درک علم نیست. آنان اشاره کردند که در هرگونه ساختار آزمایشیِ واقعی ناممکن است که عنصر فرضی واحدی را برای ردکردن جدا بکنیم. ولی طی دهه‌ها، پوپرگرایی به‌هرحال در میان خودِ دانشمندان رایج باقی ماند، به‌رغم عوارض جانبیِ بالقوه زیان‌بخشی که داشت. چرا باید این‌طور می‌شد؟
 

وقتی به هروئين فکر می‌کنم کسی را به خاطر می‌آورم که عميقاً دوستش داشتم

شریل استرید، نویسندۀ آمریکایی، ۲۲ ساله بود که مادرش به سرطان مبتلا شد. شریل وقتی دکترها نتیجۀ آزمایش‌ها را اعلام کردند، پیش مادرش بود، و وقتی چشم‌های آبی مادرش در اتاق بیمارستان ثابت ماندند هم آنجا بود. شریل فکر می‌کرد مرگ مادرش پایانی بر این غصه خواهد بود، اما اشتباه می‌کرد. در ماه‌های بعد از مرگ مادر او به دنیایی قدم گذاشت که شاید مهیب‌تر از روزهای بیماری مادر بود: اعتیاد به هروئین.
 

شادی آینده را متحول نمی‌کند، ولی می‌تواند اکنون را قابل‌تحمل‌تر کند

رالف والدو امرسون نوشته است «قدرت در شادمانی است». ما معمولاً شادمانی را نقطۀ مقابل قدرت و تلاشی غیرواقعی برای نشاط‌بخشیدن به اوضاع می‌دانیم. ولی امرسون می‌دانست شادمانی ذخیره‌ای برای خویشتن ماست، ابزاری برای شکل‌دادن به زندگی که می‌تواند جایگاه ما را در دنیای اجتماعی تغییر دهد و ما را به اجتماع وصل کند. در این روزها که موجی از اخبار بد جهان را احاطه کرده است، شادمانی شایستۀ توجه است.
 

فساد هميشه در شبکه رشد می‌کند

فساد در هر جامعه‌ای شکل و شمایل خاص آن جامعه را به خود می‌گیرد. در زندگی روزمره، در مناسبت اداری و سیاسی، در شبکه‌های پنهان و نیمه‌پنهان دوستی‌ها و ارتباط‌ها خودش را جا می‌کند و فراگیر و پایدار می‌شود. بنابراین وقتی از فساد حرف می‌زنیم، بیش از خطاها یا جاه‌طلبی‌های نامشروع فردی، با شبکه‌ای از روابط پایدار اجتماعی روبه‌روئیم. سودهیر چلا راجان در این مطلب انواع فساد را معرفی و اثرشان بر جوامع را بررسی می‌کند.
 

به پدرم که فکر می‌کنم در آشپزخانه ايستاده و لبخند می‌زند

پدرِ هلن فارغ‌التحصیل هاروارد و مدرسۀ اقتصاد لندن و استاد دانشگاه بود ولی به دلیل اعتیاد به الکل شغلش را از دست می‏‌دهد و خانه‌نشین می‌شود و کم‏کم فرمان زندگی‌اش را از دست می‌دهد. پدر سعی می‌‏کند با آشپزی برای همسر و بچه‌‏ها اوقاتش را بگذراند. ولی تدریجاً آشپزی برایش اهمیتی حیاتی پیدا می‏‌کند و وسیلۀ ارتباطِ او با خانواده‌‏اش می‌‏شود. هلن به یاد می‏‌آورد که سوپ و خورش و کباب و سوسیس‌‏ماکارونی دیگر فقط غذا نبودند بلکه کلماتی بودند که پدرشان با آن‏‌ها حرف می‌‏زد: دوستت دارم، من را ببخش، حالم خوش نیست.