Tarjomaan

داستان دو شغال

کمتر کتابی در تاریخ فرهنگ بشری، به اندازۀ کلیله و دمنه در سرتاسر جهان پخش شده است. فرانکلین اجرتون می‌گوید فقط کتاب مقدس در این زمینه از کلیله و دمنه پیشی می‌گیرد. ترجمۀ جدیدی از این کتاب به انگلیسی بهانه‌ای است برای سیر و سیاحتی دوباره در داستان‌های تودرتوی این کتاب. داستان‌هایی که در آن‌ها ماجراهایی که میان حیوانات مختلف رخ می‌دهد، میدانی برای بروز فضایل، مصالح، اخلاق و قدرت ایجاد می‌کند و گاهی چنان عمل‌گرایانه می‌شود که پهلو به پهلوی ماکیاوللی می‌زند.
 

در نوجوانی همه‌چيز «تا روز قيامت» است

در نوجوانی، چند ساعت بعد از دوست شدن با کسی، فکر می‌کنیم «تا روز قیامت» دوستش خواهیم داشت و چند لحظه بعد از نفرت از کسی، گمان می‌کنیم «تا روز قیامت» از او متنفر خواهیم بود. اما این دوره که گذشت سرد و تلخ می‌شویم و همه‌چیز برایمان گذرا و موقت و نسبی جلوه می‌کند. یا شاید قلبمان می‌میرد. چگونه باید با حسرت دورۀ از دست رفتۀ نوجوانی کنار آمد؟ چه کنیم که قلبمان نمیرد؟ حالا که احساس ابدیت، خواه‌ناخواه، می‌گذرد چطور به شکلی درست و خلاقانه برای پایانش سوگواری کنیم؟
 

برای ازدواج در قرن بيست‌‌‌‌ويکم بايد تصورات رمانتيک کمتری داشته باشيم

انقلاب صنعتی که شد خانواده‌های صنعتی-بورژوا پدید آمدند و زنانی که در فعالیت‌های سنگین کارخانه‌ها جایی نداشتند، اصطلاحاً به «زنان خانه‌دار» تبدیل شدند. قرن نوزدهم و انقلاب صنعتی برای ما «وصلت عاشقانه» را به ارمغان آورد تا حفاظی باشد دربرابر سوءاستفاده از زنانی که از نظر اقتصادی وابسته بودند. وقتی زنان در قرن بیستم به استقلال اقتصادی دست یافتند، کم‌کم به «وصلت خودبیانگرانه» روی آوردیم که در آن «عشقِ بی‌حساب» دیگر لازم نبود از منافع زنانی که به‌لحاظ اقتصادی وابسته‌اند محافظت کند و درعوض بیشتر بر فردیت، استقلال و تحقق آرزوها تاکید شد. در قرن بیست‌ویکم، به لطف دورکاری و تجارت الکترونیک، شکاف شدید میان «خانه» و «کار» که پیش‌تر موجب ظهور چنین نقش‌هایی شده بود دوباره در حال محوشدن است. حالا برخی زوج‌های جوان، با استفاده از این فرصت، پیشگامِ الگوی جدیدی از زندگی مشترک شده‌اند، الگویی که ریشه‌اش نه به دوران مدرن که به عصر پیشامدرن و خانواده‌های تولید‌کننده-کشاورز بازمی‌گردد.
 

کلان‌تاريخ چه چيزهایی را از قلم می‌اندازد؟

کلان‌تاریخ سی سال پیش به‌یک‌باره پا به عرصه گذاشت، آن هم با این نوید که با روایت گذشتۀ انسان در مقیاس کیهانی، به رشتۀ کسالت‌بار و بیش‌ازحد تخصصیِ تاریخ جان تازه‌ای ببخشد. کلان‌تاریخ قصد داشت داستانی از حیات ارائه دهد که با آمیزه‌ای از کیهان‌شناسی، زمین‌شناسی، زیست‌شناسی تکاملی، باستان‌شناسی و انسان‌شناسی بتوان آن را فهمید. این روایت‌ها که امروزه در قالب کتاب‌هایی مثل انسان خردمند هراری پرفروش شده‌اند، جذاب‌اند اما مشکلات بنیادینی نیز دارند.
 

ماجرای فريب‌کارانه پايين‌کشيدن مجسمه صدام

پارسال یکی از بدترین سال‌های تاریخ برای مجسمه‌ها بود. در سراسر دنیا، معترضان مجسمۀ رهبران سیاسی و تاریخی را پایین کشیدند، از مجسمه‌های برده‌داران در آمریکا گرفته تا مجسمه‌های استعمارگران و دیکتاتورها و جنگ‌سالاران در اروپا و آسیا و دیگر جاها. پایین‌کشیدن و نابودی مجسمه‌ها اقدام نمادینی است که تاریخی طولانی دارد. سرنگونی مجسمۀ صدام حسین بعد از حملۀ آمریکا به عراق، در میدان فردوس بغداد، یکی از پرسروصداترین و البته فریب‌کارانه‌ترین برگ‌های این تاریخ است.

اتحاد برای نابودی: دانشمندان دربارۀ آيندۀ بشر چه می‌گويند؟

انسان‌ستیزی آنتروپوسین و ترابشریت دو گرایش عمدۀ منتقدِ بشر امروز هستند. اولی به تسلط انسان بر کرۀ زمین و ویرانی طبیعت اعتراض دارد ولی دومی نگران نابسندگی پیشرفت‌های علمی و فنی انسان قرن بیست‌و‌یکم و برتری عقلی اوست. ظاهراً این دو گرایش در مورد آیندۀ بشریت هم‌رأی نیستند؛ یکی مخالف پیشرفت انسان و دیگری موافق آن است. اما وقتی نظرات متفکران این دو گرایش را می‌شنویم می‌بینیم در یک مورد با هم توافق دارند؛ چیزی که حتی افراطی‌ترین نظریه‌پردازان قرن بیستم فکرش را هم نمی‌کردند: نابودی بشر.
 

چطور يک کشور را بفروشيم: کسب‌وکار روبه‌رشدی به نام «برندسازی ملی»

اصطلاح «برند ملت‌ها» اولین‌بار در سال ۱۹۹۸ در مقاله‌های سایمون انهالت دیده شد. او که سابقاً در حوزۀ تبلیغات فعالیت می‌کرد، در مشاهدات اولیۀ خود متوجه وجود ارتباطی بین برند شرکت‌های روبه‌رشد و کشورهای آن‌ها شد. او مشاهده کرد که موفق‌ترین برندها متعلق به کشورهایی بود که خودشان برندهای موفقی محسوب می‌شدند. انهالت با خودش گفت چرا کشورها، مثل شرکت‌ها، نتوانند تصویری را که از آن‌ها دیده می‌شود اصلاح کنند.
 

سوءاستفاده از پوپر

ابطالگری پوپری، با همۀ سادگی دلپذیرش، به‌سرعت از سوی فیلسوفان در هم کوبیده شد، و آن‌ها نشان دادند که راهی قابل قبول برای درک علم نیست. آنان اشاره کردند که در هرگونه ساختار آزمایشیِ واقعی ناممکن است که عنصر فرضی واحدی را برای ردکردن جدا بکنیم. ولی طی دهه‌ها، پوپرگرایی به‌هرحال در میان خودِ دانشمندان رایج باقی ماند، به‌رغم عوارض جانبیِ بالقوه زیان‌بخشی که داشت. چرا باید این‌طور می‌شد؟
 

وقتی به هروئين فکر می‌کنم کسی را به خاطر می‌آورم که عميقاً دوستش داشتم

شریل استرید، نویسندۀ آمریکایی، ۲۲ ساله بود که مادرش به سرطان مبتلا شد. شریل وقتی دکترها نتیجۀ آزمایش‌ها را اعلام کردند، پیش مادرش بود، و وقتی چشم‌های آبی مادرش در اتاق بیمارستان ثابت ماندند هم آنجا بود. شریل فکر می‌کرد مرگ مادرش پایانی بر این غصه خواهد بود، اما اشتباه می‌کرد. در ماه‌های بعد از مرگ مادر او به دنیایی قدم گذاشت که شاید مهیب‌تر از روزهای بیماری مادر بود: اعتیاد به هروئین.
 

شادی آینده را متحول نمی‌کند، ولی می‌تواند اکنون را قابل‌تحمل‌تر کند

رالف والدو امرسون نوشته است «قدرت در شادمانی است». ما معمولاً شادمانی را نقطۀ مقابل قدرت و تلاشی غیرواقعی برای نشاط‌بخشیدن به اوضاع می‌دانیم. ولی امرسون می‌دانست شادمانی ذخیره‌ای برای خویشتن ماست، ابزاری برای شکل‌دادن به زندگی که می‌تواند جایگاه ما را در دنیای اجتماعی تغییر دهد و ما را به اجتماع وصل کند. در این روزها که موجی از اخبار بد جهان را احاطه کرده است، شادمانی شایستۀ توجه است.