Tarjomaan

تاریخچه‌ای کوتاه از پیش‌زمینه‌های جنگ روسیه با اوکراین

چند ماه پیش، موضوع صحبت همه این بود که آیا بین روسیه و اوکراین جنگی درمی‌گیرد؟ آیا ولادیمیر پوتین بلوف می‌زند یا جدی است؟ شب بیست‌وچهارم فوریه، این پرسش‌ها پاسخی روشن یافت؛ روسیه اوکراین را بمباران کرد و نیروهای زرهی‌اش از مرز اوکراین گذشتند. سپس موضوع بحث تغییر کرد: چرا روسیه با اکراین وارد جنگ شد و آیا این جنگ ناگزیر بود؟ کیث گِسِن، روزنامه‌نگار سرشناس آمریکایی، می‌گوید برای پاسخ به این سوال باید بحث را از چند هفته و چند ماه اخیر و حتی از دوران ولادیمیر پوتین هم عقب‌تر ببریم.
 

در بهترين حالت، چهار هزار هفته روی زمين هستيم، پس چرا اين‌همه وقت تلف می‌کنيم؟

معمولاً این‌جور نیست که، همین‌طور که سر جایتان نشسته‌اید و با جدیت روی کارتان تمرکز کرده‌اید، توجهتان ناگهان، برخلاف ارادۀ شما، به سویی کشیده شود. درحقیقت، این شمایید که مشتاقانه منتظرید، با کوچک‌ترین بهانه‌ای، دست از کاری که انجام می‌دهید بکشید تا از حس نامطلوبِ انجام‌دادنش فرار کنید، آن هم نه با بی‌میلی، که با حس فراغت. پس دقیقاً چرا موقع تمرکز بر امور مهم این‌قدر معذب می‌شویم که ترجیح می‌دهیم به حواس‌پرتی پناه ببریم؟
 

آیا نشان‌دادن کارهای خوب را همیشه باید به حساب ریاکاری گذاشت؟

یکسری از کارهای خوب را نمی‌شود در پستوی خانه انجام داد. باید به‌ناچار در برابر چشم دیگران دست‌به‌کارشان شد. اینجاست که بلافاصله حمله‌ها شروع می‌شود: «ادای آدم‌خوب‌ها را درنیاور»، «بس است این‌همه تظاهر»، «فکر می‌کنی کسی این ریاکاری‌ها را باور می‌کند؟» و هزاران نیش و کنایۀ دیگر. از طرفی، همیشه پیدا می‌شوند آدم‌هایی که واقعاً در کارهایشان ریا می‌کنند و جز جلب‌توجه نیت دیگری در سرشان نیست. پس چگونه می‌شود بر سر صداقت یا خودنمایی کسی تصمیم گرفت؟

چرا هیچکس به هیچ نصیحتی گوش نمی‌دهد؟

ما دوست نداریم کسی نصیحتمان کند. حتی به نصحیت آن‌هایی که خودمان ازشان می‌خواهیم که نصیحتمان کنند گوش نمی‌دهیم. بااین‌حال پیگیرانه به این کار ادامه می‌دهیم. پدر و مادرها هر روز بچه‌هایشان را با نصیحت‌ بمباران می‌کنند. معلم‌‌ها و دوستان هم همین‌طور. حتی آدم‌هایی که در خیابان می‌بینیم، کمتر فرصتی را برای نصیحت‌کردن از دست می‌دهند. اما چرا هیچکس نمی‌پرسد فایدۀ این نصیحت‌ها چیست؟ چرا اینقدر بی‌تأثیرند؟ یک فیلسوف می‌گوید مشکل از ماهیت خودِ نصیحت است.

نسخۀ صوتی: با خیال راحت نقاشی‌های فرزندتان را دور بیندازید

از شیرین‌ترین تجربه‌های پدر و مادر، لحظه‌ای است که بچه‌شان دوان دوان از اتاقش بیرون می‌آید و در حالی که چشمانش برق می‌زند نقاشی‌اش را نشان می‌دهد. این نقاشی‌های دم‌دستی که با بی‌حوصلگی رنگ‌آمیزی شده‌اند برای ما عزیزند. نگهشان می‌داریم تا لحظه‌های خوش زندگی‌مان را به یاد داشته باشیم. اما یک روز می‌بینیم همۀ خانه پر شده است از این کاغذهای مچاله که امانمان را بریده‌اند. باید چکار کنیم؟ راه‌حلش ساده است: سطل آشغال.

ويتگنشتاين درنهايت يک شاعر بود

ویتگنشتاین برای نثرگزین‌گویانه‌اش، برای عباراتی که گویی مستقیماً از سرزمین غیب آمده‌اند، ستوده و نکوهیده شده است. او در کتاب «فرهنگ و ارزش» که پس از مرگش منتشر شده، می‌گوید «فلسفه واقعاً باید فقط در قالب تصنیف شاعرانه نوشته شود». اد سایمون در این مطلب ادعا می‌کند که تراکتاتوس، بیشتر از آنکه بزرگ‌ترین اثر فلسفی قرن بیستم باشد، یکی از بی‌نقص‌ترین کتاب‌های شعر مدرن است که در صد سال گذشته نوشته شده است.

وظیفۀ پزشک چیست وقتی بیمارانش فقیر، مجرم یا بددهن باشند؟

پزشکان در مقایسه با دیگران تجربۀ عجیبی از زندگی انسانی دارند. آن‌ها مردم را در آسیب‌پذیرترین موقعیت‌ها می‌بینند، در لحظاتی که هراسان و غم‌زده‌اند یا وقتی که آخرین دقیقه‌هایشان را می‌گذرانند. گاهی مردم پزشکان را متهم می‌کنند به اینکه احساساتشان از بین رفته، یا درد و مرگ برایشان عادی شده، اما وقتی در چشم یک پزشک بنشینیم، بهتر می‌فهمیم که برابردانستن ارزش همۀ انسان‌ها چه آزمون سختی است. آتول گاواندی در سخنرانی‌اش برای فارغ‌التحصیلان دانشکدۀ پزشکی از مسئولیت سنگین پزشک‌بودن گفته است.

بيگانه‌هراسی از کجا آمد؟

جرج مکاری، مدیر موسسۀ تاریخ روان‌شناسی، در کتاب جدیدش، درباب ترس و بیگانگان، می‌گوید: «تاریخچۀ پیدایش اندیشه‌ها سرشار است از مسابقات ناتمامی که در آن یک مفهوم به انتهای خط مسابقه نمی‌رسد، بلکه پس از شیوعی کوتاه و ناگهانی موضوعیت و گویابودنش را از دست می‌دهد و از بین می‌رود. با‌این‌حال، ممکن است آن مفهوم، با تغییر فضای تاریخی، اهداف جدیدی بیابد و به‌عنوان قطعۀ گم‌شدۀ پازلی که به‌تازگی سر‌هم شده است، از نو، ظاهر شود». درباب ترس و بیگانگان جست‌و‌جویی است دربارۀ معنا و خاستگاه «بیگانه‌هراسی» و اینکه این کاوش چطور در فهم دنیای پرآشوب امروز به کمکمان می‌آید.

بحرانِ تکرار

امروزه میزان موفقیت یک پژوهشگر، تا حد زیادی، وابسته به سابقۀ انتشار اوست: نامش را پای چند مقاله گذاشته، آثارش را در کدام نشریات منتشر کرده، سایر مقاله‌ها چند بار به مقاله‌هایش ارجاع داده‌اند؟ این امر نظامی آفریده که طرف‌دار سرعت انتشار، حجم زیاد تولید و جنجال‌طلبی است. عجله برای انتشار و فشاری که برای جلب‌توجه وجود دارد پژوهشگران را به‌سوی راه‌های میان‌بر و دوز و کلک سوق می‌دهد. استورات ریچی، روانشناس و گزارشگر علم، در کتاب جدیدش، دروغ‌های علمی، مشکلات سازوکارهای رایج برای انتشار مقالات علمی و دانشگاهی را بررسی می‌کند.

غرب نمرده است؛ تفکراتش در چين و روسيه به حيات خود ادامه می‌دهند

جان گری، استاد بازنشستۀ علوم سیاسی و یکی از پرآوازه‌ترین منتقدان کتاب در زمینۀ فلسفۀ سیاسی، می‌گوید: زوال تدریجی لیبرالیسم غربی بدین معنا نیست که حالا در دنیایی پساغربی زندگی می‌کنیم. بلکه چشمگیرترین ویژگی سیاست جهان معاصر ادامۀ سلطۀ تفکرات مدرن غربی، البته نه تفکرات لیبرال به معنای سنتی آن، بلکه ترکیبی از فاشیسم، کمونیسم و ناسیونالیسم تمام‌عیار است. از‌این‌رو گری معتقد است آنچه پیشِ روی غرب است نه پیش‌رَوی تهدیدآمیزِ تمدن‌های بیگانه، که سایه‌های تاریک خودش است که در چین و روسیه در گردش‌اند.